Algemeen

Cavia's worden al honderden jaren als huisdier gehouden. Ze komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en werden in de jaren 1600 geïmporteerd naar Europa. Deze dieren zijn affectief en reageren goed op de attenties van hun baasje. Een vrouwtjes-cavia wordt zeugje genoemd en een mannetjescavia een beer; Cavia's zijn populair als huisdier omdat ze niet veel ruimte nodig hebben, relatief weinig geur verspreiden en leuke dieren zijn om mee om te gaan.

Huisvesting 

De kooi van uw dier moet een goede ventilatie hebben en groot genoeg zijn. U zorgt beter voor een volle vloer (geen roosters). Glazen aquaria worden beter niet gebruikt omdat de ventilatie hier vaak te kort schiet. Wanneer u een kooi gaat kopen, neemt u beter één waarvan de randen hoog genoeg zijn om de bodembedekking en het voedsel binnen de kooi te kouden maar het diertje toch toelaten om over de rand te kijken. De dieren moeten zich kunnen verschuilen bijvoorbeeld in hooi of onder een afdakje. Een houten bakje of kartonnen doosje met één of meerdere openingen in de zijkant dat wordt omgedraaid, kan hier heel goed voor dienen. Als u merkt dat het diertje zich altijd hieronder verschuilt waardoor het minder sociaal wordt, dan kunt u dit verhelpen door het "huisje" enkel 's nachts te installeren en niet overdag. Het is beter eerst een laag krantenpapier te leggen op de bodem van de kooi alvorens de bodembedekking te verspreiden. Er bestaan verschillende soorten bodembedekking. Hooi kan gebruikt worden maar kan moeilijk de urine van het diertje opnemen waardoor het bijna dagelijks moet ververst worden. Houtkrullen of zaagsel zijn in principe beter. Het zaagsel heeft dan wel als nadeel (zeker als het aan de fijne kant is) dat het zich bij beertjes kan ophopen onder de voorhuid van de penis en daar een ontsteking kan veroorzaken. De houtkrullen en het zaagsel moeten minstens één keer per week worden vervangen. De ideale omgevingstemperatuur is 20 tot 24°C. Cavia's kunnen goed tegen lagere temperaturen als ze een verblijf hebben met voldoende bodembedekking en als ze in groep worden gehouden. Deze dieren zijn slecht bestand tegen hoge temperaturen. Vooral drachtige zeugjes hebben problemen als de temperatuur hoger wordt dan 30°C. 

Voeding en drank 

U kunt een "volledig" cavia-voeder kopen in iedere goede dierenspeciaalzaak. Let erop niet te veel in één keer te kopen en vermijd voeder dat al lang in het rek staat. Het is namelijk zo dat het stockeren van cavia-voer gedurende langere periodes aanleiding geeft tot een afbraak van voedingsstoffen en vitamines. Let er altijd op om iedere voederwijziging (bvb. overschakelen op een ander merk) geleidelijk aan te doen via het door elkaar mengen van het oude en het nieuwe voeder, dit gedurende een tweetal weken. Naast dit droogvoer moet de cavia dagelijks ook hooi en verse groenten en fruit krijgen. Hooi is zeer belangrijk om de spijsvertering optimaal te houden. Het is beter om hooi na de aankoop uit de plastic verpakking te halen en te bewaren in een houten bak of kartonnen doos. Verse groenten en fruit (denk eraan het fruit en de groenten te wassen vooraleer u ze aan uw diertje geeft) zijn dan weer een bron van vitamine C. Cavia's kunnen immers zelf niet hun vitamine C maken en hebben dus dagelijks aanvoer hiervan nodig. Fruit en groenvoer (vooral broccoli, spinazie, bloemkool) zijn hiervoor geschikt, maar vitamine C kan ook via het drinkwater worden gegeven in een dosering van één gram per liter drinkwater. Vooral in de winter is het nogal eens moeilijk om zonder supplement vitamine C in het drinkwater aan de dagelijkse behoefte van vitamine C via het voeder te voldoen. Cavia's zijn eerder slordige eters; ze morsen veel en doen hun behoeften vaak in de voederbak (vaak indien deze laatste aan de grote kant is). Het voedsel moet dus vaak worden ververst en de voederbak moet regelmatig worden schoongemaakt. Let erop een eerder zwaar (bvb. aarden) voederbakje te gebruiken zodat het bakje niet omvalt als het diertje met de pootjes op de rand staat. Drinkflesjes zijn beter dan potjes water. Schaaltjes of bakjes water worden zoals gezegd gemakkelijk bevuild. De drinkflesjes moeten evenwel ook regelmatigworden gereinigd omdat de cavia's in de fles terugspuwen. Cavia's doen aan "coprofagie", dwz. dat ze hun eigen uitwerpselen opeten. Het is belangrijk te weten dat dit volledig normaal is voor deze diersoort. Deze uitwerpselen zijn een belangrijke bron van eiwitten en vitaminen. Meestal nemen de diertjes deze uitwerpselen rechtstreeks vanuit de anus op. 

Hanteren en vasthouden 

De meeste cavia's houden er niet echt van om opgetild te worden. Ondanks het feit dat ze graag worden geaaid, is het optillen een eerder akelige ervaring. Het is daarom normaal dat het diertje van uw handen zal weglopen als u het wil optillen. Denk eraan altijd voorzichtig en traag te bewegen als u het diertje wil vangen. Verder is de cavia een goed te hanteren diertje, dat niet zo snel zal bijten. Het moet wel met beide handen opgepakt worden. Het beste is het dier met de ene hand rond de schouders te pakken en met de andere hand het onderlichaam te ondersteunen. Cavia's hebben een breed gezichtsveld maar kunnen niet zo gemakkelijk voorwerpen echt scherp onderscheiden. Ze kunnen ook moeilijk bepaalde hoogtes inschatten. Let er dus op de cavia niet onbewaakt op de tafel of het aanrecht achter te laten, zodat hij/zij eraf kan vallen met mogelijk breuken en inwendige kwetsuren tot gevolg. 

Sociaal gedrag 

Indien u beslist twee cavia's te houden, dan kunt u beter twee zeugjes nemen. Het is in principe mogelijk om twee beertjes samen te houden, maar dan moeten ze wel samen zijn opgegroeid. In het andere geval hebt u veel kans dat ze zullen vechten, wat kan leiden tot ernstige bijtwonden en abcessen. Twee zeugjes kunnen ook wat kibbelen, maar daar blijft het meestal wel bij. Als u een beertje en een zeugje wil samen houden, dan kunt u zich beter voorbereiden op een mogelijke dracht en kleintjes. Cavia's vluchten bij het minste onraad, waarbij de groep kan "exploderen"(elke cavia uit de groep loopt een andere kant uit). Vlak voor de schuilplaats kan het dier dan "bevriezen" om er pas op het laatste moment in te verdwijnen. 

Kleintjes op komst? 

Cavia's zijn reeds sexueel rijp vanaf de leeftijd van 4 tot 6 weken. De dracht van deze diersoort duurt 59 tot 72 dagen. Drachtige zeugjes zijn meestal in staat een gezond nestje op de wereld te zetten met een minimum aan zorg, aangepast dieet en aandacht van de eigenaar. Gedurende de laatste twee weken van de dracht kunt u wat extra glucose (= een enkelvoudig suiker) onder de vorm van honing (bvb.) aan het drinkwater toevoegen. Zorg er ook voor dat de dieren zo weinig mogelijk worden gestresseerd en voorzie wat extra vitamine C. Een propere kooi, veel beweging en extra voorzichtigheid bij het hanteren van het dier laten het zeugje toe een gezond nestje voort te brengen. Cavia's maken geen nest, maar verschuilen zich graag in hooi, dat dus ook beschikbaar moet zijn. Het beschermt bovendien de pasgeboren jongen tegen afkoeling. Pasgeboren cavia's zijn volgroeid (in tegenstelling tot de andere knaagdieren). Het zijn nestvlieders. Een normale worp bestaat meestal uit 3 à 4 jongen, maar worpen van meer dan 6 jongen komen voor. Bij de geboorte zijn de jongen al behaard; de ogen zijn open en het gebit is ontwikkeld. Het zeugje geeft de jongen melk gedurende 2 tot 3 weken, maar kort na de geboorte kunnen de jongen al vast voer opnemen en water drinken. Hoewel het zeugje maar één paar tepels heeft kan ze goed nesten van 3 tot 4 jongen grootbrengen. 

Ziekte en gezondheid 

Om de dieren in optimale conditie te houden, dient u ervoor te zorgen dat ze zich in een tochtvrije omgeving bevinden, dat de kooi regelmatig wordt ververst, dat er dagelijks droogvoer, hooi en groenvoer en fruit gegeven wordt en dat er altijd proper water voorhanden is. Maar? zelfs met de beste verzorging kan uw diertje ook ziek worden? wanneer uw cavia niet meer eet of drinkt, er vocht uit zijn/haar oogjes komt, een doffe en rechtstaande vacht of diarree vertoont, ademhalingsproblemen heeft, zich moeilijk kan voortbewegen of andere abnormale gedragingen vertoont, is het beter bij de dierenarts langs te gaan. Intussen is het aan te raden wat extra vitamine C te voorzien en indien uw dier niet meer wil drinken, water geven door een spuitje te gebruiken. Eventueel kunt u in dit water wat honing doen voor extra energie. 

Nog een aantal wetenswaardigheden? 

Wees voorzichtig indien u met uw cavia buiten gaat. Er zijn cavia's, vooral de oudere diertjes, die wennen aan uw huis en omgeving en meestal (!) dicht bij het huis zullen blijven. Indien het diertje niet spontaan wil terugkomen of per ongeluk uit de kooi is ontsnapt, jaag het dan niet achterna. Dit zal immers nog meer schrik opwekken. Probeer het vlug naar de kooi te lokken door de korreltjes dooreen te schudden in het voederbakje of andere geluiden te maken die het diertje aan eten doen denken (bvb. een papierzak open- en dichtdoen). De maximale levensverwachting van een cavia is 12 jaar, maar het diertje leeft gemiddeld 5 jaar. U kunt gemakkelijk zien of u te maken heeft met een beertje of een zeugje door met de vinger te drukken op het achterste deel van de onderbuik. Bij een beertje zal de penis naar buiten komen. Cavia's zijn knaagdieren en zoals bij de ratten, muizen, groeien de voorste snijtanden hun leven lang door. Indien deze niet mooi recht zijn ingeplant tegenover elkaar, kan het nodig zijn deze tanden bij te knippen. Ook de kiezen van deze diertjes kunnen verkeerd tegenover elkaar staan waardoor zogenaamde tandpunten ontstaan. Deze scherpe uitsteeksels kunnen prikken in de tong of wang waardoor de dieren pijn hebben bij het eten of waardoor ze moelijk kunnen slikken. Indien u merkt dat uw diertje moeilijk, weinig of niet meer eet, vermagert of veelvuldig speekselt, is het echt belangrijk om zo vlug mogelijk de dierenarts te consulteren. De dieren worden immers alsmaar slechter en bij lang wachten, kan het echt moeilijk zijn om ze nog te redden. Veel plezier en succes met uw cavia en indien u verder nog vragen hebt, kan u die steeds stellen.